تمام نکاتی که باید در مورد نگهداری از فرش دستباف بدانید
یکی از سوالات اصلی و مهمی که افراد علاقه‌مند به فرش‌های دستباف دارند این است که چگونه از فرش دستباف نگهداری کنیم. نه‌تنها در کشور ما بلکه در سرتاسر جهان، فرش دستباف ایرانی یکی از محبوب‌ترین و زیباترین فرش‌ها محسوب می‌شود. این نوع فرش نسبت به فرش‌های ماشینی باید با دقت بیشتری نگهداری شود تا آسیب نبیند. تا انتهای این مقاله با ما همراه شوید تا تمامی نکاتی که در نگهداری از فرش دستبافت ایرانی باید رعایت کنید را بررسی کنیم.
نگهداری از فرش دستباف
فرش دستباف با زحمت و تلاش روزها و حتی ماه‌های بافندگان تولید می‌شود. بافته شدن این فرش نسبت به فرش‌های ماشینی مدت‌زمان بسیار بیشتری طول می‌کشد و درنتیجه قیمت بالاتری نیز دارد. برخی از فرش‌های دستباف عتیقه هستند. نگهداری از فرش دستباف عتیقه باید با دقت فراوانی انجام شود تا ارزش خود را از دست ندهد. درصورتی‌که شما فرش دستباف در منزل دارید، لازم است کارهایی مانند جارو زدن یا شستن فرش را به‌صورتی انجام دهید که فرش شما آسیب نبیند. در ادامه نحوه صحیح جارو زدن فرش دستباف را بررسی می‌کنیم.
جاروبرقی زدن فرش دستباف
نحوه جاروبرقی زدن در نگهداری از فرش دستبافت اهمیت بسیار بالایی دارد؛ زیرا این کار باید برای جلوگیری از آسیب‌دیدن و حفاظت از فرش دستباف انجام شود. همان‌طور که می‌دانید، به‌مرور زمان گردوخاک زیادی روی فرش‌ها می‌نشیند که این عامل می‌تواند در طولانی‌مدت آسیب‌زا باشد. به همین دلیل ضروری است که هر هفته بین 2 تا 3 مرتبه فرش‌های خود را خیلی آرام به وسیله جاروبرقی، جارو بزنید. با این کار از سایش سریع و از بین رفتن فرش جلوگیری می‌کنید.
در هنگام جارو زدن باید دقت باشید که در مسیرهایی که پر رفت‌وآمد تر هستند، گردوخاک به لایه‌های پایین‌تری از پرزهای فرش نفوذ کرده‌اند. به همین دلیل لازم است روی این بخش‌ها چندین بار جارو کشیده شود. به‌جز جاروبرقی استفاده از جاروی سنتی نیز می‌تواند به نگهداری از فرش دستباف ایرانی کمک کند. استفاده از جارو سنتی می‌تواند پرزهای فرش شما را کاملاً مرتب کند و به بافت فرش آسیب کمتری وارد کند.
شست‌وشوی فرش دستباف ایرانی
شستن فرش دستباف یک مقوله بسیار مهم در اقدامات لازم برای نگهداری از فرش دستباف است. در اولین قدم سعی کنید فرش دستباف را جایی از منزل قرار دهید که امکان کثیف شدن آن کمتر باشد. برای مثال، محیطی مانند آشپزخانه اصلاً مناسب فرش دستباف نیست. تمیز کردن فرش دستباف بهتر است توسط قالی‌شویی‌ها و افراد متخصص این کار انجام شود. البته باید قالی‌شویی را انتخاب کنید که کار خود را باظرافت و دقت بالا انجام دهد و در برابر شست‌وشوی فرش شما مسئولیت‌پذیر باشد.
شستن فرش‌های دستباف در منزل کار دشواری است؛ چراکه ممکن است آب فرش بعد از شست‌وشو کاملاً تخلیه نشود و رطوبت در عمق پرزهای فرش باقی بماند. این رطوبت می‌تواند منجر به آسیب‌های بزرگی مانند کپک‌زدگی فرش، رشد باکتری‌ها و قارچ و نهایتاً از بین رفتن کامل فرش شما شود. اگر شما در منطقه گرمسیر زندگی می‌کنید و یا به هر دلیلی می‌خواهید شستن فرش دستباف را خودتان در منزل انجام دهید باید به مواردی که در ادامه بررسی می‌کنیم دقت کنید.
از چه شوینده‌ای برای فرش‌های دستباف استفاده کنیم؟
فرش‌های دستباف ساختار و بافت ظریف‌تری نسبت به دیگر فرش‌ها دارند. به همین دلیل شما نباید از شوینده‌های معمولی برای تمیز کردن فرش دستباف استفاده کنید. در ادامه مشکلاتی که ممکن است بعد از شست‌وشوی فرش در منزل با استفاده از مواد نامناسب ایجاد شود را بررسی می‌کنیم. استفاده از شوینده‌های معمولی می‌تواند باعث کچلی یا شکستگی در پرزهای فرش دستباف شود.
برای نگهداری از فرش دستباف نباید از شوینده‌های قوی برای تمیز کردن آن‌ها استفاده کنید چراکه منجر به خشک شدن زیاد فرش و از بین رفتن چربی الیاف می‌شود. قسمت‌هایی از فرش‌های دستباف دارای خامه‌های رنگی هستند که در هنگام شست‌وشو ثبات رنگ ندارند و رنگ پس می‌دهند. در قالی‌شویی‌های حرفه‌ای اقداماتی انجام می‌شود که رنگ این بخش‌ها در طول مدت شست‌وشو ثابت بماند. در مواردی که بازهم فرش رنگ پس بدهد، رنگ‌برداری از فرش انجام می‌شود.
نحوه انجام شست‌وشو در منزل
برای شستن فرش دستباف در منزل شما در ابتدا باید یک محل مناسب برای شست‌وشو را انتخاب کنید. این محل باید دارای شیب مناسبی باشد تا بعد از شست‌وشو تمام آبی که داخل تار و پود فرش است به‌خوبی تخلیه شود. بعد از انتخاب محل مناسب شما باید فرش را به‌خوبی بتکانید یا جارو بزنید. برای تمیز کردن فرش یک مایع مناسب انتخاب کنید و با ترکیب کردن آن با مقدار مناسب آب تمامی قسمت‌های فرش را بشورید.
بعد از شست‌وشو لازم است آبکشی فرش را با دقت بالا انجام دهید تا هیچ ماده شوینده‌ای داخل فرش باقی نماند. بعد از ابکشی به کناره‌ها و ریشه‌های فرش توجه کنید. اگر این قسمت‌ها شسته نشده‌اند، باید دوباره مرحله شست‌وشو و آبکشی را برای همین قسمت‌ها انجام دهید. در آخر فرش را جایی آویزان کنید که شیب زیادی داشته باشد.
چطور از بید زدن یا آسیب دیدن فرش جلوگیری کنیم؟
یکی از آسیب‌های شایع برای فرش‌های دستباف و یا ماشینی، حشره‌ای به نام بید است. این حشره از پروتئین موجود در پشم تغذیه می‌کند و به همین دلیل این حشره تمایل دارد در میان الیاف فرش‌ها زندگی کند. درصورتی‌که شما از بید زدن فرش جلوگیری نکنید، ممکن است کل فرش دستباف شما از بین برود. در ادامه راهکارهای جلوگیری از بیدخوردگی یا آسیب دیدگی فرش دستباف را بررسی می‌کنیم.
- حشره بید معمولاً از پشت فرش به درون آن نفوذ می‌کند؛ بنابراین سعی کنید درز بین سرامیک‌ها، سنگ‌فرش‌ها و یا موزاییک‌های زیر فرش دستباف را خالی نگذارید.
- برای محافظت از فرش دستباف در برابر بیدزدگی باید موادی مانند پودر نفتالین، نگزالت و یا تنباکو استفاده کنید. اگر قرار است فرش را در انباری بگذارید حتماً به آن نفتالین بزنید.
- عواملی مانند هوای مرطوب و یا رطوبت در فرش، عدم شست‌وشوی به‌موقع فرش و به‌طورکلی بی‌توجهی به نظافت آن ممکن است احتمال بیدزدگی فرش را افزایش دهد.
- در صورت مشاهده بیدخوردگی به‌سرعت فرش را به یک رفوگر بسپارید. پشت گوش انداختن این کار ممکن است باعث از بین رفتن کل فرش شما شود.
- اگر فرش شما بر اثر ریختن آب یا سایر مایعات مرطوب شد، حتماً نواحی خیس شده را کاملاً خشک کنید تا آبی درون فرش باقی نماند.
- فرش‌ها را هر چند وقت یکبار سر و ته کنید تا همه نواحی آن پا بخورد. چنانچه قسمتی از فرش شما زیر درب می‌افتد، درب را جوری تنظیم کنید که تماسی با فرش نداشته باشد.
- نوک میز، صندلی یا مبل‌هایتان نباید به صورت مستقیم روی فرش قرار گیرد. برای جلوگیری از سوراخ شدن یا آسیب دیدن فرش زیرپایه‌های پلاستیکی زیر آن‌ها قرار دهید.
7 نکته طلایی در نگهداری از فرش دستباف
در این بخش به نکاتی اشاره می‌کنیم که رعایت آن‌ها می‌تواند عمر فرش دستباف شما را افزایش دهد. این نکات عبارت‌اند از:
1. عدم تابش نور خورشید
تا جایی که این امکان وجود دارد، نباید اجازه دهید نور خورشید به صورت مستقیم روی فرش‌های شما بتابد. این مسئله در طولانی‌مدت تأثیر بدی روی فرش‌های شما خواهد داشت و آن‌ها را بدرنگ و فرسوده می‌کند. برای حل این مشکل می‌توانید از پرده‌های ضخیم در منزل خود استفاده کنید. کار دیگری که می‌توانید انجام دهید جابه‌جاکردن فرش‌ها تا جایی است که در معرض نور کمتری باشند.
2. راه‌رفتن با کفش
یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند فرش‌های شما را خیلی سریع خراب نماید، تردد با کفش است. این کار علاوه بر کثیف کردن فرش‌ها، سبب ساییده شدن تار و پودهای آن نیز می‌گردد. کثیف‌شدن فرش‌ها شما را مجبور می‌کند تا آن‌ها را زودبه‌زود بشویید و طبیعتاً این کار آسیب جدی به فرش‌ها وارد می‌سازد. رعایت این مسئله در نگهداری از فرش دستباف، فرش شما را همیشه زیبا نشان می‌دهد و مانند روز اول نگه می‌دارد.
3. استفاده‌کردن از پدها
می‌توانید برای جلوگیری از کشیده‌شدن فرش‌ها، پدهای نگهدارنده را زیر آن‌ها قرار دهید. این کار سبب کاهش احتمال پارگی فرش و فرسودگی آن می‌گردد. به همین خاطر طول عمر و ماندگاری فرش‌ها افزایش خواهد یافت. اگر می‌خواهید کیفیت فرش‌های خود را حفظ کنید، می‌توانید اندازه مساحت فرش پد بخرید و آن‌ها را زیر فرش پهن کنید.
4. چسب زدن ریشه فرش
این مسئله یکی از مهم‌ترین مواردی است که درباره آن اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی از افراد به‌منظور جلوگیری از کشیدگی ریشه فرش‌ها و همچنین پاره شدن، به آن‌ها چسب می‌زنند. انجام این عمل، چندان توصیه نمی‌شود؛ زیرا چسب به‌مرور ریشه فرش‌ها را پوسیده می‌کند. در واقع عدم عبور هوا بین ریشه‌ها موجب ایجاد تغییرات شیمیایی در مواد چسب‌ها می‌گردد. بهتر است در نگهداری از فرش دستباف، به چنین توصیه‌های اشتباهی عمل نکنید.
سخن پایانی
در این مقاله نحوه صحیح نگهداری از فرش دستباف را بررسی کردیم. بسیاری از افراد به خرید و نگهداری فرش دستباف در منزل علاقه زیادی دارند؛ اما نگه‌داشتن و پهن کردن این نوع فرش در منزل چالش‌های زیادی دارد. با در نظر گرفتن مواردی که در این مقاله در خصوص شست‌وشو، جارو کردن و… فرش‌های دستباف بررسی کردیم، می‌توانید تا حدی این چالش‌ها را حل کنید و مانع آسیب‌دیدن فرش‌هایتان شوید. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، شستن این فرش‌هاست که باید با رعایت کامل نکات ذکر شده انجام گیرد. قیمت فرش دستباف نسبت به نمونه‌های ماشینی بسیار بالاتر است؛ بنابراین باید به خوبی از آن‌ها مراقبت نمایید.
سوالات متداول
- چطور از فرش دستباف نگهداری کنیم؟
در نگهداری از فرش دستباف باید در تمامی مراحل نگهداری از فرش دقت کافی داشته باشید. محل مناسبی را برای پهن کردن فرش انتخاب کنید. شست‌وشو و جارو زدن فرش را طبق اصول و قواعدی که در این مقاله بررسی کردیم انجام دهید.
- چطور فرش دستباف را جارو بزنیم؟
جارو زدن فرش دستباف اهمیت زیادی دارد. زیرا وجود گردوخاک روی این فرش می‌تواند به آن آسیب بزند. شما می‌توانید در طول هفته باید 2 تا 3 مرتبه با جاروهای دستی یا جاروبرقی فرش خود را جارو بزنید.
- شست‌وشو فرش دستباف به چه صورت انجام می‌شود؟
برای شست‌وشوی فرش دستباف بهتر است فرش را به یک قالی‌شویی معتبر بسپارید؛ اما اگر می‌خواهید خودتان کار شست‌وشو و تمیز کردن فرش دستباف را انجام دهید، ابتدا یک شوینده مناسب انتخاب کنید و سپس طبق مراحلی که برای شست‌وشو بررسی کردیم پیش بروید.
- چطور از بید زدن فرش جلوگیری کنیم؟
بیدزدگی یکی از آسیب‌های بسیار جدی برای فرش است. مهم‌ترین اقدامی که می‌توانید برای جلوگیری از بیدزدگی انجام دهید، استفاده از نفتالین، تنباکو و سایر محلول‌های ضد بید است.
